“RỨA ĐÃ HI”
Đó là câu mà tôi tin rằng, chỉ người Lệ Thủy mới có. “Rứa đã hi” có nghĩa là gì tôi chưa đề cập đến, chỉ biết câu đó đúng với gần như mọi hoàn cảnh, mọi trường hợp. Đặc biệt đúng nhất với những trường hợp khó nói, khó giải thích, khó để làm cho rạch ròi. Thí dụ: Vào quán ăn uống mà không có tiền, chỉ cần vẫy vẫy tay và nói “Rứa đã hi” là xong ngay (lưu ý là trong trường hợp quen biết và uy tín). Khi chưa thể giúp được việc gì đó cho ai mà không thể nói thẳng là giúp không được, câu “Rứa đã hi” cũng phần nào cho người kia hiểu ra vấn đề. Rồi khi chuyện trò, điện thoại, nhắn tin mà bận việc, không muốn hoặc không thể tiếp tục thì câu “Rứa đã hi” có tác dụng ngầm báo với người kia là mình đang rất muốn kết thúc cuộc thoại. Và người kia, đương nhiên sẽ nói “Ừ rứa đã”. Câu này còn có tác dụng an ủi động viên nhau vượt qua một trở lực, khó khăn nào đó. Hoặc, khi không còn chuyện gì để nói thì “Rứa đã hi” thay thế cho lời chào tạm biệt…
Vậy, “Rứa đã hi” có nghĩa là câu xin ăn nợ, mua thiếu; là câu khất, câu khước từ những việc khó nói ra; là lời an ủi, động viên nhau và cũng là lời chào thân thiết…
Người Lệ Thủy thật thà chất phác, không kì công trau chuốt ở lời ăn tiếng nói kiểu chặt to kho mặn, nhưng lại rất chú trọng đến sự cởi mở, chân thành theo lối ăn ở thiệt bụng thiệt rọt với nhau. Bởi vậy, người Lệ Thủy đi ra ngoài thường hay thua thiệt so với người khác xứ. Tuy thông minh, chăm chỉ sẵn đầy mà cốt tiết có cái bộc trực, thẳng thắn với ý thức có răng nói nấy. Đó vừa là điểm yếu, nhưng cũng là điểm mạnh của dân ta, bởi ai hiểu bản chất đó thuộc về con người Lệ Thủy thì họ sẽ rất cảm thông và mến phục.
Nếu bạn đọc bài này mà còn chưa hài lòng hoặc còn thắc mắc nọ kia thì xin phép: “Rứa đã hi”.
Tác giả: Đỗ Đức Thuần
